zondag 2 maart 2008

Vilten of vollen

De laatste maanden heb ik zoveel oude truien bij het vuil gevonden dat ik waarschijnlijk nog jaren bezig ben om ze allemaal uit te halen om opnieuw te haken of te breien. Een andere mogelijkheid om oude (echt wollen) truien her te gebruiken is er vilt van te maken. Je knipt er daarna gewoon lapjes van waarmee je weer andere kledingstukken of tassen maakt.

Dit proces wordt tegenwoordig meestal met vilten aangeduid, maar heet eigenlijk vollen. Dit is het onder invloed van zeep, vocht, hitte en beweging laten krimpen en samensmelten van reeds geweven of gebreid garen. Zo worden dekens gemaakt en ook dikke wollen jassen.

Je kunt dit zelf eenvoudig in de wasmachine doen door een compleet wasprogramma op bijvoorbeeld zestig graden te draaien (wel een halve trommel instellen, tenzij je je stuk meedraait met een complete was). Ik heb gemerkt dat ik voor haakwerk meestal twee wasbeurten nodig heb om de steken helemaal te laten verdwijnen. Breiwerk is doorgaans in een keer goed. Sommige mensen bevelen de bovenladermethode aan. Daarbij was je op negentig graden, maar zet de machine elke 5-10 minuten stil om de voortgang van het proces te bekijken. Zodra je tevreden bent, kan je het wasproces helemaal stoppen en verspil je dus geen extra energie, maar dit kan dus alleen als je een bovenlader hebt. Het verdient aanbeveling de stukken in een dichtgeknoopte kussensloop te doen, om verstopping met vezels van je machine te voorkomen. Welke zeep je gebruikt is ook heel persoonlijk. Sommigen zweren bij afwasmiddel, anderen zeggen dat elk machinewasmiddel geschikt is. Ik denk zelf dat machinewasmiddelen tegenwoordig zodanig vezelbeschermend zijn dat ze het proces mogelijk kunnen vertragen. Ik gebruik een natuurlijke (is dus niet synthetisch) allesreiniger met citroen en dat werkt heel goed.

Wat is dan vilten? Vilten is het samenpersen onder invloed van warmte en vocht van ongesponnen wolvezels om een stof te verkrijgen. Wordt tegenwoordig nog veel gebruikt voor sjaals, maar ook de vilten lapjes die je in handwerkwinkels koopt om applicaties van te maken, zijn zo geproduceerd.

Momenteel ben ik ook bezig om de enorme vooraad oeroude wol die ik nog heb liggen te verwerken in te vervilten producten. Door de ouderdom vind ik de kwaliteit namelijk niet helemaal betrouwbaar meer, en ik zou niet iets aan een klant durven verkopen waar een half jaar later gaten in beginnen te vallen. Door het krimpen en versmelten van de vezels is dit probleem opgelost. Dus als je nog ergens oude wol hebt liggen met slechte stukken erin, niet wegooien, gewoon een lap van breien, heet wassen en dan iets leuks van maken!
Tweekleurige, gehaakte en gevilte lap.

Nog een opmerking: haakwerk krimpt meer in de breedte dan in de hoogte en breiwerk krimpt juist meer in de hoogte dan in de breedte.